Noordmannen/VisseringsVisie/Eelde

T Is mien tied . Ik mout goan. Dat denk ik sikkom elke mörn noa t lezen van de kraande en n tasse thee. In de haarfst is dit gevuil nog staarker. De drang om vot te goan begunt aal bie t opstoan. In mien PC Hoofdtrekker begeef ik mie den noar mien jungle. Op zuik noar wilde daren, snelstromende rivieren, wottervalen en mit n, in de loop van de joaren ontwikkelt zintuug om zo waineg meugelek volk tegen te kommen.
Eerst mor ais op de Hoofdkoade links oaf, eem rechts en den direct weer links over de Olle Weg mit zien mooie rooie beuken, veur de RSG langs, links oaf de Sellinger stroade op.
Zit e der nog? Of ist torenvaalkje op jacht. Hai s vot. Zo, rechts oaf richting Selgn.
N Wandeloar op t fietspad, snelheidscontrole op Ter Hoar. Eikels! N Viskerman aan de Oa.
mit n duuts kentaiken, t zol wel n streuper wezen.
K Druk de radio uut. T Gezeur van de presentator en de steurende geluden van mien gebroken antenne irriteren.
In de verte zai k de maishakseloars en trekkers mit koaren rieden, en t is oostenwind, dus de kaans op kroanvogels in mien jungle nemen tou. Opletten dus! De zunne schient jeugdeg vandoage. Nait zo van bats, klap hom der mor op, mor op n vrundelek nedde, fesounleke menaar wodden we deur heur beschenen. T is geliek as oaf zai ook bliede mit de haarfst is.
Op Ter Wisch binnen ze aaltied drok. Doar wodt waarkt , noadocht, componeerd en genoten van de wereld woar dizze minsen in leven. Mit uutzicht op n drijdimensionoale mit zunnestroalen overgoten landschop is Ter Wisch aaltied ain van de mooiste steden in mien jungle.
Links Ter Walsloage, rechts Floor, Laude, melkfebriek, broene koien op Ter Börg.
De aiken vol mit ekkels binnen dit joar wel aarg mooi. Verbeel ik mie dat of is de haile boudel langer gruiner? O nee, t rood en geel zai k bie het noadern van Selgn de hoofdstad van mien jungle. Gain winkelcentrum mit allemoal gelieke veurkanten. N Dörp mit bloudaigen kerakter , n antiekwinkel en n prachtege widde wolke mit schaarbe raandjes boven zok.
n Vlucht kieviten vlaigen vanuut t blaauwe zo t widde binnen. Eem veurbie Selgn stait de mooiste ekkelboom van de haile wereld aan t daipie. N Dikke stam mit n geweldege kuuf het mie de leste joaren verlaid dizze joekel in alle seizoenen op foto te zetten. Elke moal as ik der veurbie rie groet ik hom mit respect. “Moi boom”, zeg ik den, ‘Wat bist weer mooi vandoage”
En den aal dij appelbomen in mien jungle. Dit is t beste appeljoar sunt joaren. De appelmoes productie, haide bliksem consumptie en gewoon n appeltje snacken nemen in dizze haarfst mit 720 % tou. Dat is nog ais nijs! ‘One Apple a day keeps the doctor away’ is de uutsproak van n bekinde Grunneger dij zien noam mie eem ontschoten is, mor zo is t wel. Steufperen binnen der nait zo veul omreden dij hebben in t veujoar vorst op de kop had. Jammer. Bie Jipsinghoezen goa k rechtsoaf mien jungle in. Parallel aan de Roeten Oa boan ik mie n weg deur de wildernis . Wolgnhoezen, gruine trekkers aan t eerdappelruden, drij speulende buizerds boven t laand, n mooie vole bie n Welshpony en rust op mien weg wied vot van rotondes, stoplichten en files. De ainegste files woar ik mit te moaken heb binnen de rollators van de VUT duutsers in Bourtange en de fietsende oudere medemensch op t betonpadje in t Rhederveld. Dit wil ik groag zo hollen. Dwing mie nait tot n ainziedege guerrilla burgeroorlog om mien jungle te verploatsen noar hier of doar mor loat dizze older woddende bestrieder van t kwoad in zien weerde en in zien omgeven. Het is te loat om dizze gaist te resetten, om te boegen of bie te spiekern. Het is net of deur t verlais van honderden miljarden dollars en euro’s de wereld wat lichter draait, de zunne wat stiever schient en ik mien gram hol….

Noordmannen/VisseringsVisie/Kielwindeweer

Op mien streuptochten deur Westerwolde en de rest van t Grunneger laand bin ik regelmoateg slachtoffer van geurterreur. Meurende onderwaarpen kommen op mien weg noar de horizon en doun de neusvleugels rekken en strekken.
Muskusrötten in verregoande stoat van ontknoping, Eendenusten verstopt tuzzen t rait mor mit n odeur om op de loop te goan beheuren tot de slimste problemen in mien doagelieks bestoan in het veld.
Vossen kinnen der ook wat van. N Vrizze vossehole roekst vanoaf 10 meter oafstand. N Schaarbe gore geur wodt voak begelaaid deur oafgereten ledemoaten van knienen, hounder of aander klain spul. N Zwien op zok is n prachteg intelligent daar mit klaine pretogies en n rond rose lichoam. Mit n haile schure vol wodt aal aans en as der doezenden op ain bulde zitten komt t toch in de buurt van overlast. Veuraal jirre van zwienen is gain pretje en de acetonlucht dij doar oaf komt is n ploage veur de minshaid. Dit geldt ook veur koie en tudemisse. En wat te denken van peerden. Peerden binnen schiere baisten, op n oafstand, mor stinken de moat. Ze kinnen wel vouten hebben, intelligent wezen, de gemiddelde klaphengst roekst.
Avebe kon der vrouger ook wat van. Wie woonden aan t knoal en as de eerdappelcampagne begon kost mit goud fesoun nait bie t wotter stoan. As n soort Iers Guinness bier mit broene schoem op t wotter wuir ons wies moakt dat de economie in de Veenkolonies hoogtij vierde. Op de voelwottergoaten en vloeivelden bezonk t röttend aaiwit en wie vonden t goud. T Heurde derbie. Wie wozzen nait beter.
Verantwoordelek veur roekjederij is t reukslijmvlies boven in de neuse. T Moakt nait oet ofst n klain wupneusie of n dikke gokkerd hest. Elk levendeg wezen het n snötkoker. Bie mie is de neuse aigenlieks echt ontwikkeld dou k ik n joar of achte leden stopt bin mit roken. Der ging n wereld veur mie open. T Eetn smuik veul lekkerder, en de reuk nam tou. Ik vuil as t woare mit de neuse in de botter.
Noast de geurterreur in het doageliekse leven binnen der netuurlek ook genog dingen dij lekker roeken. T Grootste veurbeeld binnen veur mie de zuide appeltjes van de langezuitenboom bie mie oet toene. Ik bruuk ze in de vangkooien. As t bie mie in auto stapst wost overvoerd mit n weeë zuide lucht van haarst, geluk en haide bliksem. T Bringt die in de juuste stemming om op pad te goan en te genieten van rudende boeren en fietsende vutters. Mit n wottereg noajoarszunnegie op de kop en lange krusende strepen in de lucht roekst de haarfst. De zweem van heu op t laand en eerdappels net oet de grond trokken is der aine van tevredenhaid en ’t is mie aal wel goud’ ondanks n wereldcrisis en aandere flaawekul.
De geur van camille in de margraitjes, n vlije op tonge van de springbalsemien is t kabbelende bootje van mien bestoan in t noorden van n klain laandje, mit mooie minsen.
Roekie en Stinkie mien favoriete muskusrötjes onderwegens noar heur vreetplekkie onder de Brugge in t Rhederveld, n Stainmarter mit n prooi in zien bek, n Levendeg zwoanepoar mit 3 jongen, n visoarend op de totempoale bie t Bourtangerknoal, n Dodaarsje dij wegduukt in t Verbindingsknoal tuzzen Veelerveen en de Boeskoolweg. Ik stoa overaal mit mien neuse veurop.
De geurterreur dij dizze oafgelopen weke ales overtrof kwam oet t westen, oet Den Hoag.
Sums mouten je aan zogenoamde zaachte heelmeesters gain aandacht besteden.

Noordmannen/VisseringsVisie/Kropswolde

T Speulgoudje woar ik t wiest mit was, was n Morris Minortje in n soort boswachtertje gruine kleur mit holten panlatjederij aan de ziedkaanten. Ze muiken in Engeland auto’s van blik en holten ziedstrepen in de zesteger joaren. K Kon der uren mit speulen en de kokosmatten bie ons in de gange waren mien autoweg. N Olle schounendeuze was mien garage. Dou k wat older wuir kwamen de bongeljoaren en netuurlek dee de tillevisie zien intrede.
Pipo de Clown en Mamaloe en Swiebertje waren onze favorieten en Tante Rieke n poar huzen wieder was onze huus- bioscoop.
Ale kinder uut de buurt zaten bie Tante Rieke tilleviesie te kieken. Zai traktaarde de haile boudel aaltied op waarme ijsco’s van n dubbeltje en was stoapelgek mit ons.
Snuf en Snuitje waren de boeven en Malle Pietje de komiek van dij tied. Dou kwam Bonanza en Gunsmoke. Stoere cowboys reden mit n gloepense gang over de prairie, de meziek ging net zo haard ast t hoefgetrappel van de prachtege peerden. Echte kiddels schoten heur pistolen en geweren leeg in de lucht en ik docht, dit wil ik ook.
Op Sinterkloas 1964 kreeg ik ain repeteergeweer mit knappertjes en n peau de suède reebroen jassie mit franje aan de maauwen. N Beetje aan de grode kaande, mor ach, wel zag dat. In mien gedachten reed ik op mien Little Joe peertje over de zaandpoaden van de Veenkolonies en ik vuilde mie den ook n pionier, dij op t kerkhof van de Hervormde kerke in Muzzelknoal achter bisons aanzat en indioanen doodschoot. Woare slachtvelden speulden zok oaf tuzzen de groaven van: Hier rust mijn lieve man en vader en ‘De Here heeft tot zich genomen….”
De beuken hege rond t kerkhof was de grens tuzzen Texas en Mexico. T Duurde mor eem en wie haren bie ons in de volieres ons aigen cowboydörp. T Leutje hounderhok was the jail en t vak woar wie s winters de wildzang in huilen was de saloon, de bank en de bakkerij.
Dollars schreven wie zulf deur de schriffies van school te verknippen in repen en doar mit de viltstift van mien pa de bedroagen in te vullen. Ik was ook metain de riekste cowboy van de haile buurt.
De wasliene poale in toene was de galg en elke gringo mit n verleden of n slecht gewaiten wuir hier ophongen. Wie speulden elke weke n oaflevering van de series noa en t kwam regelmoateg veur dat Bonanza opging in Gunsmoke en aandersom. Henkie Smit zong aaltied: tandanderandanderandanderan Bonaaanxzaaaa en Werner Hebels haar de mooiste houd. N mooie tied was dat. Wie waren jong en ongeschonden, de Beatles vonden de popmeziek uut en ik baauwde mien eertse gitaar van n sinasappelkissie, n n vuren latje en verrouste gebruukte snoaren van ons Jaap zien banjo. As in dij tied de tillefoon ging stonden wie allemoal bie voader te kieken en roadden stiekom wel of hai der veur haar. De snelkookpane van ons moe stond aaltied te sissen. 7 jonges en 2 ollen waren wel eem 9 man woar voedsel aan verstrekt mos wodden. De aine lusde gain stampot ‘haide bliksem’ en d aander haar de pest aan macaroni terwiel ons Johnny bie de aanblik van n doodnormoale siepel aal op de rekken ging. Pa zien joa was joa en nee was nee. Ze luiten ons mit ales geworden en grepen in as dat neudeg was.
Mien moe was supernanny, jeugdwaarker, orthopedagoog, chauffeur van de band en reloatie therapeute in ain. As ik nou in september 2008 : “Nee knul das nou een navigatiesysteem” op de radiorecloame heur, wait ik dat der veul mis is.

Noordmannen/VisseringsVisie/Opende

Mien 1e literaire ervoaren was op de legere school. Ain verhoal oet de biebel over n leutje kiddeltje dij in n viegeboom klom omreden hai wol Jezus zain. T Was gain kebouter mor n Godvrezend mannechie: Aldus juffrouw de Niet n kenau van n wief mit hoar op de koezen en n nuvere board en snorre.
Ondanks heur stoense oetkiek en jampotgloazen in de bakelieten stainkoolswaade brille kon het serpent mooi veurlezen. De boukjes van An en Jan op de boerderij en de prachtege ploaten van Jetzes aan de mure van de Hervormde School in Muzzelknoal gaven mie op de ain of aandere menaar n goie boases. Ik ruik interesseerd in bouken en mooie verhoalen en kon menutenlaank wegdreumen in de oaventuren van de hoofdrolspeulers. Bouken over de twijde wereldoorlog vond k t mooiste. Engelandvoarders, loater Oorlogswinter van Jan Terlouw, ik was gek op geschiedenis en leefde den ook hailemoal mit.
Op de middelboare school mos wie bouken lezen en verschoof de interesse meer noar meziek en wichter. Ook in dij volgorde. ’ Terug naar Oegstgeest’ van Jan Wolkers las ik as uuttreksel mor ‘Animal Farm” van Georg Orwell ging der in as zuide kouke en doarnoast las ik ales van Asterix en Obelix, nou literatuur vrouger kinderboukjederij.
Historische bouken over de Tsaren in Rusland, de zinloze oorlogen in de veurege aiw en de woanzin van de minshaid leren mie om t leven te relativeren tot n prettig soamenwezen mit mekoar, net zo laank tot ons de koezen nait meer jeuken.
Denk nou nait dat ik n belezen persoon bin want dat bin ik nait. Ik lees allineg mor as ik op vekanzie bin. Vaar, vief, sums wel 6 bouken verslind ik tiedens de raaizen noar Frankriek.
Onder n plataan, op blode pokkel aan de raande van n zwembad op t laandgoud “Rochecondrie” heb ik dit joar de Sneeuwvalk in anderhaalf dag oetlezen. Tuzzen t zwemmen en t eetn deur zat ik in dit prachtege verhoal en kon nait wachten om t stevege bouk mit de haarde kaft weer ter haand te nemen om t spannende verhoal tot mie te nemen en te fantaseren hou de minsen en de hoezen der oet zagen. S’oavends lag ik in mien loie stoule veur de camper mit n mienwaarkerslaampie op de kop Bono zien biografie te lezen en Ararat van Frank Westerman ging veur de 2e moal veur de bijl.
T Gevuil van rust in de bovenkoamer te hebben, t geduld op te brengen om regel veur regel in dien harssens op te zoegen is lekker. Veur mie t ideoale vekanzie gevuil. Gain gestres of gekloot en gezeur over waark ,mor n rustpunt in n drok joar. N Rustpunt mit as doageliekse hoogtepunten: De supergezonde Rooie wien oet t Rhone dal en de sikkekezies op n stukkie baquette. De krummels valen op de letters van Hoodfstuk 7 en mit n nadde vinger perbaarst de ressies der of te kriegen. Das geluk. Gain wieshaid.
‘Ik bid niet veur brune bonen’ en ’Zij trokken op naar Jericho en kregen zoveel zakgeld ze maar wilden’ binnen de ainlieners oet de bouken van Anne de Vries dij zoveul indruk om mie moakt hebben, dat ik ook mit n wichie en n sikke over n badnje mien gelok zuiken wol.
De sikke was n besteleend en t badntje de Iezern Klabbe op Muzzelknoal. T Geluk lag aargs tuzzen Troapel en de Beetse.
Bouken doun joen gaist prikkeln en slingern beelden noar de wiedste oethouken van mien kop. Schrievers binnen de architecten van de werkelekhaid en verzinsels en hebben de macht nije werelden te creëren woar elk individu zien aigen beelden bie het.
Das geluk.
Ik mis hom nog elke dag….
Kees Visscher